شکایت از کار چه زمان هایی رخ میدهد؟ واقعیت این است که حتی پرمتقاضیترین شغلها هم اغلب استرس و ناکامی روزانه به همراه دارند. معمولاً اینطور است که افراد به خانه میروند و این ناکامی را روی نزدیکترین فرد یا کسی که بیشتر همدردی میکند، خالی میکنند و با انجام این کار حس خوبی بهدست میآورند.
اما خیلی از آدمها نمیدانند این کار بیشتر از آنکه خوب باشد، آسیب میرساند. آیا شکایت از کار باعث میشود حس ناکامیمان از بین برود یا استرس را بیشتر میکند؟ در این مقاله ایران مدیر موضوع شکایت از کار را بررسی میکنیم.
چندین مکتب فکری دربارۀ این موضوع وجود دارد. خیلی از افراد میترسند اگر احساسات منفی خود دربارۀ استرس شغلی را خالی نکنند، ممکن است آن احساسات را در جا و زمان بدی مثل دفتر رهبری سازمان یا جلوی همکاران بروز بدهند؛ یا اینکه خالیکردن احساسات در خانه روی کسی که همدردی میکند، سالمتر و بهتر است.
دیگران احساس میکنند شکایت یک راه برای انتقال انرژی منفی است و تمرکز روی چیزهای مثبت یا توجه به چیزهای دیگر، مسیر بهتری به سوی آرامش است.
خوشبختانه محققان این پرسشها را تجزیهوتحلیل کردهاند و میتوانند تأثیرات شکایت از کار، استرس شغلی و کنترل استرس را توضیح دهند، تا بتوانید واقعیتها را بفهمید و ببینید چه چیزی برای شما بهتر است.
شواهدی در حمایت از شکایت از کار
در اینجا چند دلیل گفته شده که چرا شکایت از کار به کسانی که در خانه دوستشان داریم، ممکن است ایدۀ خوبی باشد.
در لحظه احساس خوبی پیدا میکنیم
کمی شکایت از همکاران، رئیس، مشتریها و کارهای سخت روزانه میتواند احساس آرامش دهد. اینطوری احساس میکنید همۀ ناکامیهایی که یک روز کامل یا یک هفته احساس میکردید، رها کردهاید. این رهایی میتواند خیلی خوشحالکننده و راضیکننده باشد. اگر شکایتکردن پیامدهای منفی داشته باشد، ممکن است به اندازۀ احساسهای مثبتی که بعد از یک جلسه شکایتکردن به وجود بیاید، قابل توجه نباشد.
حس حمایت را درک میکنیم
اینکه کسی را داشته باشید که به حرفهایتان گوش کند و احساستان را تأیید کند، میتواند به شما کمک کند تا احساس نزدیکی بیشتری به آن فرد پیدا کنید. چنین حسی به ما کمک میکند تا کمتر استرس داشته باشیم و بدانیم که کسانی را در زندگی داریم که میفهمند چه میکشیم و به ما اهمیت میدهند. شکایت از کار میتواند به یک گروه کمک کند تا احساس پیوند نزدیکتری داشته باشند؛ بهخصوص اگر استرس مشابهی در حین کار داشته باشند. بعضی اوقات کسی را میخواهیم که ما را بغل کند و به ما بگوید که خوب پیش میرویم، بهخصوص اگر بازخورد مثبت زیادی در کار دریافت کنیم. این باعث مدیریت استرس میشود.
به راهحلهایی میرسیم
بحثکردن دربارۀ مشکلی که با دیگران داریم، همیشه ما را به راهحلهایی میرساند که ممکن است به فکر خودمان هم نرسد و این دربارۀ استرس شغلی صحت دارد. مثالهای زیادی وجود دارد دربارۀ اینکه یک همکار راهحلی به ذهنش رسیده که به ذهن ما نرسیده است. زمانهای دیگری هم هست که یک غریبه ممکن است جوابی پیدا کند که به فکر ما نرسیده، چون در مشکل غرق شدهایم. بعضی اوقات مردم شکایت میکنند تا با آنها همدردی یا از آنها حمایت شود؛ ولی وقتی شکایت میکنند تا راهحل پیدا کنند، این نوع رابطه ممکن است به نتایج خوبی بینجامد و در بلندمدت استرس را کمتر میکند.
به حس امنیت بیشتری نسبت به ازکفدادن صبر میرسیم
بسیاری از آدمها احساس میکنند که ممکن است اگر احساسشان را بروز دهند، صبرشان را از دست بدهند. این نگرانی تا حدی درست است. هیچکس نمیخواهد پیش کسانی باشد که از کوره درمیروند یا چیزهای نادرست در زمان نادرست میگویند.، پس شکایتکردن و خالیکردن احساس منفی مسیر عملیتری به نظر میآید.
شواهدی علیه شکایت از کار
شکایتکردن زیانهایی دارد که باعث میشود ارزش بیان احساس ناکامی را نداشته باشد. بنا به دلایل زیر، شکایتکردن باید به عادت تبدیل شود.
منفیگرایی را اشاعه میدهید
منفیگرایی مثل یک ویروس عاطفی مسری است (تعجبآور است، اما مثبتگرایی و بشردوستی هم همینطور است) این یعنی اگر مدام شکایت کنید، میتوانید حال بدتان را منتقل کنید که یعنی کسانی که اطرافتان هستند، ممکن است منفیگراتر شوند و آن را به شما برگردانند. راهحل این است که حواستان باشد چقدر و به چه کسی شکایت میکنید.
مغز را در جهت منفیگرایی بازسازی میکند
این موضوع ممکن است جدی بهنظر برسد و واقعاً جدی است. تکرار هرگونه فکر یا رفتار همیشگی، میتواند باعث قوت آن و تبدیل به عادت شود. شکایتکردن هم با رفتن مسیر خاصی به سرکار و یا حفظ الفبا فرقی ندارد؛ هرچه بیشتر تکرار کنید، بهصورت خودکار انجام میشود. اگر از روی عادت از کار شکایت میکنید، بهطور خودکار بیشتر به چیزهای منفی در زندگی توجه میکنید (و توجه به مسائل مثبت سختتر میشود). مثل توصیه والدین که میگویند اخم نکن وگرنه جایش روی صورتت میماند. این ریسک وجود دارد که نگرش شما با الگوهای فکری همیشگی و از روی عادت شکل بگیرد. پس مثبتکردن نگرش بهجای منفیکردن آن میتواند نتیجۀ خوبی داشته باشد.
شکایت از کار به اعتبار شما لطمه میزند
اگر احساستان را ابراز کنید، ممکن است با همکارانتان احساس پیوند و نزدیکی کنید، ولی شکایت از کار ممکن است به ضرر شما تمام شود. ممکن است به عنوان یک آدم منفیگرا یا فردی که برای کار تیمی خوب نیست شناخته شوید. در عوض، ممکن است برای خودتان دشمن درست کنید و بهطور کلی تجربۀ شما را از رفتن به سرکار بدتر کند. مثبتاندیشی ساختگی ممکن است درنهایت کمتر شود؛ بهخصوص اگر از روی اجبار باشد، ولی هیچوقت بد نیست مراقب منفینگری خودتان باشید.
شکایت از کار کارآمد نیست
شکایت از کار ، ممکن است در لحظه احساس راحتی کنید، ولی درواقع میتواند در بلندمدت حالتان را بدتر کند. این تاحدی به دلیل این واقعیت است که بروزدادن خشم آن را قویتر میکند و نه ضعیفتر.
این فکر که باید خشم خود را خالی کنید وگرنه جمع میشود و باید درنهایت خالی شود، یک افسانه است و واقعیت ندارد. خونسردماندن، تمرکزکردن و ابراز خشم به روشهای غیرخشونتآمیز میتواند کارآمد و کمتر مخرب باشد.
میتواند به سلامت شما لطمه بزند
چون شکایت از کار ما را در حالت مضطرب قرار میدهد و شکایتکردن از روی عادت ما را در معرض همان خطر استرس مزمن قرار میدهد. وقتی ذهن تهدیدی را دریافت میکند (برای مثال وقتی اتفاقات بد سرکار را به خودمان یادآوری میکنیم)، واکنش استرس روی میدهد؛ یعنی بدن برانگیخته میشود و یکسری تغییرات رخ میدهد که به ما کمک میکند بجنگیم یا فرار کنیم. اگر این واکنش فیزیکی بهطور مکرر و مستمر برانگیخته شود، اثرات منفی زیادی روی سلامت فیزیکی و عاطفی خواهد داشت.
به جای شکایت از کار چه کنیم؟
خوشبختانه، استراتژیهای کنترلی هستند که برای ازبینبردن استرس بدون پیامدهای منفی کارآمدتر هستند.
در یک دفتر بنویسید
وقتی شکایتتان را به یک دوست میگویید، اگر زیاد باشد ممکن است برای هردوی شما بد باشد. به جای آن، دربارۀ احساستان در یک دفتر بنویسید. این کار میتواند خوب باشد. نوشتن به شما کمک میکند تا احساسات خود را ثبت کنید و بفهمید که چه احساسی دارید و کمک میکند تا راحتتر همهچیز را رها کنید. تحقیقات نشان میدهد نوشتن مزایای زیادی برای سلامتی دارد.
در روزمرهنویسی، نوشتن در یک دفتر میتواند مزایای زیادی مانند ایجاد عادت ذهنی به توجه به چیزهای مثبت در زندگی و شکرگزاربودن داشته باشد. این یک الگوی فکری است که خلاف شکایتکردن است. بنابراین میتواند به شما کمک کند تا مغزتان را بهتر سازماندهی کنید (بهعلاوه با گذشت زمان، همۀ چیزهایی که در زندگی خوشحالتان میکند را ثبت کنید تا هر زمان خواستید، آنها را بخوانید).
کمی شکایت کنید و بعد رویکردتان را تغییر دهید
اگر به شکایت از کار عادت دارید، میتوانید وقتی خواستید شکایت کنید، جلوی خود را بگیرید و بعد بهجای صحبتکردن دربارۀ چیزی که حالتان را بد کرده، دربارۀ چیزهایی صحبت کنید که حالتان را خوب میکند. یا میتوانید کمی خود را خالی کنید تا تنش از بین برود، ولی بعد دربارۀ موضوعات مثبت حرف بزنید. گاهی کمی چیز مثبت میتواند به شما کمک کند تا آسانتر عادتهای جدیدی که جا نیفتادهاند را انجام دهید.
نزد فرد مناسب، از کارتان شکایت کنید
شکایتکردن همیشه هم بد نیست. اگر پیش کسی شکایت کنید که میتواند به شما کمک کند، میتوانید وضعیتتان را بهبود بخشید. برای مثال، اگر سرکار در موقعیت پراسترسی هستید، حرفزدن با کارشناس منابع انسانی میتواند به شما کمک کند تا بهجای تحمل مشکل، آن را حل کنید.
دفعۀ بعدی که دیدید شکایت میکنید، از خودتان این سوال را بپرسید: آیا کاری هست که بشود انجام داد؟ دارم پیش فرد مناسبی شکایت میکنم؟
شکایت کرده و بعد رفع نقص کنید
اگر دربارۀ چیزی که میتوانید تغییر دهید، فقط شکایت میکنید، شاید شما همان کسی هستید که باید پیشش شکایت کنید! یعنی میتوانید شکایت از کار را به بررسی و بارش فکری تبدیل کنید و بفهمید برای تغییر شرایط چه کار میتوانید انجام دهید. بعد از حس ناکامیتان برای انگیزه استفاده کنید و تا میتوانید، تغییرات مثبت ایجاد کنید.
ذهن آگاهی را تمرین کنید
آنهایی که میتوانند در لحظه حاضر بیشتر بمانند (ذهن آگاهی یعتی در لحظه حال بودن و کمتر به اتفاقات گذشته و یا آینده فکر کردن) میتوانند کمتر شکایت از کار مطرح کنند. این باعث میشود تمرکز به یک عادت قدرتمند تبدیل شود. میتوانید تمرکز یا آگاهی را به روشهای مختلفی تمرین کنید، ولی دفعۀ بعد که نگران گذشته یا آینده شدید، راه سادۀ شروع آن تمرکز روی نفسکشیدن است. به دم و بازدم خود گوش کنید و روی این تمرکز کنید که چه حسی در قفسۀ سینهتان دارید. میتوانید تمرینهای تمرکزی بیشتری انجام دهید.
چگونه در زندگی روزمره آگاهتر (متمرکزتر) شوید
تمرین تمرکز (هدایت همۀ توجه و آگهیتان به سمت لحظۀ حال) میتواند فواید زیادی برای سلامت فیزیکی و روانی شما و همچنین روابطتان در زندگی و سوگیری ذهنی داشته باشد.
ازجمله فواید زیاد تمرکز میتوان گفت که تمرین هر روز تمرکز میتواند این دستاوردها را داشته باشد:
- شما را از مارپیچ منفی که ناشی از استرس زیاد روزانه و حال بد یا عادت نشخوار فکری است، خارج میکند.
- به شما کمک میکند حین تجربیاتتان کمتر اشتباه کنید.
- به شما کمک میکند اتفاقات مضطربکننده را مشاهده کنید و منعطف شوید تا در آینده، کمتر آسیب ببینید.
درحالیکه تمرینهای تمرکز زیادی وجود دارد که میتوانید بهطور منظم انجام دهید، یادگرفتن اینکه در لحظۀ حال زندگی کنید، روش خوبی است. با تمرین میتوانید یاد بگیرید زندگی آگاهانهتری داشته باشید تا بتوانید از کارهایی که میکنید آگاهتر باشید.
مکثکردن و در لحظۀ حال بودن در دنیای سریع امروزی میتواند سخت باشد. چیزهای زیادی هستند که برای جلب توجه شما در رقابت هستند و فشار زیادی برای انجام چند کار همزمان وجود دارد. ولی اگر در طول زندگی روزمره بخواهید متمرکزتر باشید، میتوانید با هدف بزرگتر و خوشحالی بیشتری زندگی کنید.
ذهنآگاه را تمرین کنید
خواه حین نگاهکردن به گوشیتان غذا بخورید، یا برای احساس آرامش غذا بخورید، بههرحال غذاخوردن بدون فکر رایج است و میتواند مشکلات زیادی مانند واکنش بیشازحد و مصرف زیاد قند موجب شود. تمرین کنید و دربارۀ اینکه چه چیزی میخورید بیشتر فکر کنید. سعی کنید حین غذاخوردن کار دیگری انجام ندهید. وقتی غذا میخورید تمرکزتان روی غذاخوردن باشد. به هر لقمهای که میجوید، توجه کنید. آرام بجوید و از طعم غذا لذت ببرید. وقتی سیر شدید، دست از غذا بکشید و به اینکه چه چیزی در بشقاب است، توجه کنید. وقتی به آنچه میخورید بیشتر توجه کنید، بهتر میتوانید چیزهایی را به بدنتان برسانید که به آن نیاز دارد.
تعاملات ذهنآگاه برقرار کنید
خواه درحال تعامل با شریک، بچه یا همکارتان باشید، تعاملات ذهنآگاه مهم هستند. تمرکز در رابطه یعنی مشاهدۀ کاری که فرد دیگر بدون قضاوت انجام میدهد؛ یعنی ماندن در لحظۀ حال در طول مکالماتتان. پس بهجای اینکه وقتی کنار کسی هستید به گوشی نگاه کنید، به آن فرد توجه کنید و وقتی نظرشان را بیان میکنند، بهجای اینکه آن را رد کنید، سعی کنید پیامشان را بشنوید. با توجهکردن به احساستان، با دقت گوشکردن و پاسخ آگاهانهتر دادن به دیگران، به جای اینکه با خشم واکنش دهید، متمرکزتر و آگاهتر خواهید شد.
با ذهنآگاهی به انجام فعالیتها بپردازید نه شکایت از کار
آیا تابهحال پیش آمده که یادتان نیاید وقتی زیر دوش هستید، سرتان را شستهاید یا خیر؟ یا گاهی فراموش کنید چرا به یک اتاق رفتهاید؟ اینها نشان میدهند که دغدغههای زیادی در ذهنتان دارید و متمرکز نیستید. خوشبختانه میتوانید از این نظر بهتر شوید و فرصتهای زیادی برای تمرین در طول روز دارید. قدمزدن، باغبانی، خوردنشکلات و فعالیتهای بسیار دیگر، میتوانند فرصتهایی برای تمرین آگاهی باشند. فقط باید آنها را با آگاهی زیاد انجام دهید.
این یعنی بر لحظۀ حال تمرکز کنید، از احساسات فیزیکیتان آگاه شوید، از هرکاری که میکنید آگاه باشید و افکار آینده یا ناراحتیهای گذشته را رها کنید. برای مثال تمیزکردن خانه را درنظر بگیرید. کارتان را یک کار مثبت ببینید (تمرین درک و رهایی از استرس) بهجای آنکه آن را کار معمولی ببینید. بعد وقتی تمیز میکنید، روی کاری که میکنید تمرکز کنید و نه هیچچیز دیگر.
وقتی ظرف میشویید آب گرم و کف را روی دستتان حس کنید؛ لرزش جاروبرقی را وقتی کف خانه حرکت میدهید حس کنید؛ از گرمای لباسهایی که تازه خشک شدهاند لذت ببرید؛ آن حس رهایی بعد از بخشیدن چیزهایی که لازم ندارید را حس کنید.
فرصت دیگر برای تمرین آگاهی در زندگی روزمره زمانی است که به موسیقی گوش میکنید. روی صدای هر نت تمرکز کنید، حس کنید آن موسیقی درون شما و دیگر حسهای لحظه در شما حل میشود. در طول روز، به دنبال فرصت باشید تا تمرکز کنید. خواه درحال سوارشدن به مترو باشید یا گرفتن دوش آب گرم، سعی کنید از کاری که میکنید و اتفاقی که اطرافتان میافتد آگاه باشید. وقتی ذهنتان منحرف میشود، حواستان باشد تا دوباره توجه را به لحظۀ حال برگردانید.
در طول روز مکث کنید
وقتی در روز فعالیتهای مختلفی انجام میدهید، متمرکزماندن میتواند سخت شود. میتوانید با مکثکردن در طول روز برای انجام تمرینهای ذهنی دوباره به فعالیت بپردازید. ممکن است عادت کنید چند دقیقه در زمانهای خاصی از روز تمرکز کنید؛ مثل زمان غذاخوردن یا وقتی سوار ماشین میشوید؛ یا ممکن است برای تمرین مدیتیشن یا یوگا برنامهریزی کنید.
سخن آخر
میتوانید عادت کنید وقتی ناراحت یا مضطرب هستید، روی تنفستان تمرکز کنید. تکنیکهای نفسکشیدن میتواند اثر آرامبخشی داشته باشد و به شما کمک کند تا در لحظه آرام بمانید. آرامسازی عضلانی پیشرونده تمرین دیگری است که ممکن است در طول روز انجام دهید. روی آرامکردن عضلاتتان کار کنید و هر دفعه یک گروه عضلانی را ریلکس کنید. با تمرین یاد میگیرید وقتی تنش دارید، بخشهایی از بدنتان را آرام کنید. نظر شما در باره مقوله شکایت از کار چیست؟ لطفاً ایدههای خود را دراین زمینه با کاربران ایران مدیر به اشتراک بگذارید.