حمایت اجتماعی غالباً بهعنوان یکی از مؤلفههای مهم روابط قوی و توسعه فردی شناخته میشود اما منظور از آن چیست؟ اساساً، حمایت اجتماعی شامل داشتن شبکهای از افراد خانواده و دوستان است که میتوانید در مواقع نیاز به آنها متوسل شوید.
اینکه خواه شما با یک بحران شخصی مواجه شدهاید و به کمک نیاز دارید یا اینکه میخواهید با افرادی که حواسشان به شما هست وقت بگذارنید این روابط در زندگی روزمرۀ شما نقش دارند.
این حمایت اجتماعی در طول زمان برای برخی منجر به استرس یا گاهی قدرت بهبود و موفقیت میشود. اما حمایت از اهداف اجتماعی مطمئناً جادهای یکطرفه نیست. علاوه بر تکیه بر دیگران، بهنوعی پشتیبان بسیاری از افرادی زندگیتان نیز هستید. در این مقاله ایران مدیر موضوع حمایت اجتماعی را بررسی میکنیم.
اهمیتِ داشتن یک شبکۀ حمایت اجتماعی قوی
روانشناسان و دیگر متخصصان بهداشت روان اغلب درمورد اهمیتِ داشتن یک شبکۀ حمایت اجتماعی قوی صحبت میکنند. متخصصان هنگام تلاش برای دستیابی به اهدافمان یا مقابله با یک بحران غالباً مردم را وادار میکنند که از دوستان و خانوادۀ خود طلب حمایت کنند. تحقیقات همچنین ارتباط بین روابط اجتماعی و جنبههای مختلف بهداشت و سلامتی را نشان داده است.
نشان داده شده است كه حمايت اجتماعي ضعيف باعث افزايش افسردگي، خودكشي، مصرف الكل، بيماريهاي قلبي و عروقي، و تغيير در عملکرد مغز مي شود. در یک مطالعۀ هفت ساله روی مردان میانسال نشان داده شده است که درصد مرگومیر در افرادی که دارای حمایت اجتماعی و عاطفی بالا هستند نسبت به افرادی که فاقد چنین روابطی هستند کمتر است.
بنابراین، کدام جنبههای محیطهای اجتماعی ما برای سلامتی بسیار حیاتی است؟ و چگونه محیطهای اجتماعی ما دقیقاً بر رفاه عمومی ما تأثیر میگذارد؟
شلدون کوهن، محقق دانشگاه کارنگی ملون، اظهار داشت که دو جنبۀ اساسی در جهان اجتماعی ما وجود دارد که در سلامتی ما تأثیرگذار است: حمایت اجتماعی و ادغام اجتماعی.
حمایت اجتماعی
حمایت اجتماعی به منابع روانی و مادی ارائهشده توسط یک شبکۀ اجتماعی برای کمک به افراد در مقابله با استرس اشاره دارد. حمایتهای اجتماعی ممکن است در اشکال مختلف بهوجود آید.
برخیاوقات، ممکن است شخص در انجامدادن کارهای مختلف روزانه یا بیماری یا نیاز مالی احتیاج به حمایت داشته باشد. در شرایط دیگر، ممکن است این حمایت درقالب یک مشاورۀ دوستانه به فردی که با مشکلی مواجه شده است باشد، و گاهی این موارد بهسادگی شامل مراقبت، همدلی، و نگرانی برای عزیزان نیازمند باشد.
یکپارچگی اجتماعی
یکپارچگی اجتماعی مشارکت حقیقی در روابط مختلف اجتماعی است، خواه مشارکت عاشقانه باشد یا روابط دوستانه. این یکپارچگی شامل احساسات، صمیمیت، احساس تعلق به گروههای مختلف اجتماعی مانند عضو خانواده، مشارکت، فعالیتهای اجتماعی یا جامعه مذهبی باشد.
کارشناسان معتقدند عضویت در چنین روابط اجتماعی دارای منافع حفاظتی دربرابر رفتارهای ناسازگارانه و آسیب سلامتی است.
نگاهی دقیقتر به انواع حمایت اجتماعی
مشاور شبکههای اجتماعی حمایتی میتوانند در اشکال مختلفی ظاهر شوند و نقشهای مختلفی در زندگی شما ایفا کنند.
بعضیاوقات، افراد زندگی شما حمایت هیجانی انجام میدهند. آنها هنگامی که شما نیاز به حمایت دارید از شما پشتیبانی میکنند و زمانی که اوضاع آنجور که باید پیش نمیرود شانهای برای اشکهای شما هستند. این نوع حمایت میتواند، بهویژه در مواقع استرس یا هنگامی که افراد احساس تنهایی میکنند، بسیار مهم باشد.
در مورد دیگر، افراد در شبکۀ اجتماعی شما میتوانند پشتیبانی ابزاری را ارائه دهند. آنها از نیازهای جسمانی شما مراقبت و در صورت نیاز در رفع آنها کمک میکنند.
این امر موجب میشود که هنگام بیماری یک وعدۀ غذایی گرم نصیب شما شود یا زمانی که ماشینان را جا گذاشتهاید کسی باشد که شما را برساند. چنین کاری زمانی ارزش پیدا میکند که افراد نیاز فوری داشته باشند که باید فوراً برطرف شوند.
افرادی هم هستند که بهعنوان حامی اطلاعاتی شناخته میشوند. این نوع حمایت شامل راهنمایی، توصیه، ارائۀ اطلاعات، و مربیگری باشد. این کار میتواند در زمان تصمیمگیری یا تغییرات بزرگ در زندگی فرد حائز اهمیت باشد.
با داشتن این نوع از پشتیبانی، افراد بهلطف راهنماییهای دوستان قابلاعتماد و راهنمایان و افرادی دوستداشتنی احساس راحتی بیشتر و استرس کمتری درمورد مشکلاتی که سعی در حلشان دارند میکنند. پ
همانطور که تصور میکنید، افراد در شبکههای اجتماعی شما ممکن است نقشهای متفاوتی را بر عهده بگیرند. ممکن است یک معلم نقش پشتیبان اطلاعاتی را داشته باشد، در حالی که والدین هر سه نقش را ممکن است بر عهده داشته باشند. با داشتن یک شبکۀ پشتیبانی قوی، احتمالاً در زمان احتیاج، نوع پشتیبانی لازم را دریافت خواهید کرد.
حمایت اجتماعی چه نفعی برای سلامتی ما دارد؟
بنابراین، اکنون که ما درک کردیم که سیستمهای پشتیبانی اجتماعی ما شامل انواع مختلف حمایت اجتماعی و همچنین ادغام در گروههای مختلف اجتماعی میشود وقت آن رسیده است تا دقیقاً بررسی کنیم که چگونه این روابط اجتماعی هم بر سلامت جسمی و هم از لحاظ روحی تأثیر میگذارد.
تنها چند مورد از مزایای احتمالی ارتباط اجتماعی شامل:
گروههای اجتماعی میتوانند انتخابها و رفتارهای سالم را ترغیب کنند. مشارکت در گروههای اجتماعی تأثیر هنجاری بر رفتارها دارد. غالبا بر رژیم غذایی سالم، ورزش، سیگارکشیدن، نوشیدن، یا استفاده از مواد غیرقانونی تأثیر میگذارد.
واضح است که گاه در گروههای اجتماعی فشار و نفوذ همسالان منجر به انتخابهای بهداشتی ضعیف شود و تأثیر منفی به همراه داشته باشد. بااینحال، فشار و حمایت گروهی میتواند افراد را بهسمت رفتارهای سالم نیز سوق دهد.
اگر تاکنون سعی در ترک یک عادت بد، مانند سیگارکشیدن، داشتهاید قطعا از تأثیر حمایت اجتماعی آگاه هستید. در صورتی که گروههای اجتماعی شما را حمایت نکنند موفقیت بسیار دشوار تر میشود. در صورتی که دوستان و خانواده از شما حمایت کنند دستیابی به هدف بسیار ممکن تر است.
حمایت اجتماعی به افراد کمک میکند تا با استرس کنار بیایند.حمایت اجتماعی به افراد برای مقابله با استرس کمک میکند. ثابت شده است که استرس عواقبی جدی برای سلامتی دارد؛ از ایمنی بدنی گرفته تا خطر ابتلا به بیماریهای قلبی.
اینکه افرادی دلسوز و حامی در اطراف خود داشته باشید به شما کمک میکند تا خود را بهتر ببینید و بتوانید با فشارهای زندگی مقابله کنید. تحقیقات همچنین نشان داده است که پشتیبانی اجتماعی شدید در مواقع بحران میتواند به کاهش پیامدهای اختلالات ناشی از تروما، ازجمله PTSD، کمک کند.
حمایت اجتماعی میتواند انگیزه را بهبود ببخشید.
همچنین، چنین روابطی به افراد کمک میکند تا برای رسیدن به اهداف خود انگیزه داشته باشند. افرادی که سعی در کاهش وزن دارند یا سیگار را ترک میکنند، غالباً متوجه میشوند که این امر به ارتباط با افرادی که تلاش میکنند به هدفی همانند آن دست یابند کمک میکند.
صحبت با افرادی که تجربۀ مشابهی را پشت سر میگذارند اغلب میتواند منبع حمایت، همدلی، و انگیزه باشد.
واضح است که روابط اجتماعی ما نقش اساسی در سلامتی و بهزیستی کلی ما دارد اما شما برای بهبود شبکۀ اجتماعی خود چه کاری میتوانید انجام دهید؟ حتما این توصیههای عالی درمورد چگونگی ملاقات با افراد جدید و ایجاد دوستی جدید، برخی از مزایای مهم دوستیها، و همچنین راههای مختلف مقابله با تنهایی بررسی کنید.
رهاکردن ارتباطی که شما را تحت فشار قرار داده و بحران روانشناختی
تحقیقات نشان داد داشتن دوستان دمدمی در زندگیتان روابطی تعاملی که گاهی مثبت و حامی هستند و گاه منفی و خصمانه عمل میکنند در واقع بیش از روابطی که کاملاً منفی هستند ایجاد استرس میکنند.
این مسئله تاحدودی به این دلیل است که شما وقتی در کنار این افراد هستید کاملاً آرامش ندارید. این افراد همیشه بهعنوان حامی در کنار شما نیستند. بنابراین، همیشه در معرض آسیب هستید.
این استرس مشابه استرس مزمن است. در اینجاست که بدن شما هرگز از استرس رهایی نمیشود، و آرامش نمییابد. و درنهایت عوارض جدیای بههمراه دارد. درگیری و استرس نیز تأثیر منفی آشکاری بر سلامتی، فشار خون، و بیماری قلبی و سایر شرایط است. درگیری روابط شما بهصورت حقیقی بر سلامت جسمانی و عاطفی شما تأثیرگذار است.
این امر میتواند از نظر روانشناختی دشوار باشد. این امر میتواند باعث شود در مواجهه با استرسهایی که در زندگی با آن روبهرو هستید احساس سرخوردگی، پسزدگی، و بیاعتمادی داشته باشید.
به نفع شماست که در روابط خود ارزیابی مجدد داشته باشید، موارد دریافتی را بشناسید، و روابط منفی زندگی خود را از بین ببرید یا به حداقل برسانید. برنامۀ زیر میتواند به شما کمک کند تا در صورت لزوم با مدیریت استرس آنها را به حداقل برسانید.
1. روابط شما در محفل اجتماعی
لیستی از روابط خود تهیه کنید. این لیست شامل تمام افرادی باشد که بهعنوان دوست میشناسید، ازجمله کسانی که تنها در رسانههای اجتماعی میبینید، آنهایی که بهطور مرتب میبینید و هر کسی دیگر در این بین. همچنین، اگر در حال حاضر شریک زندگی عاشقانه دارید یا ممکن است در مقطعی به زندگی شما برگردد، شرکای عاشقانه را نیز در این لیست مد نظر بگیرید.
2. زمانی که رابطه را ارزیابی میکنید سؤالاتی از خود بپرسید
دور اسامی افرادی که بهعنوان فردی مثبت میشناسید خط بکشید: افرادی که زمانی که شما غمگین هستید از شما حمایت میکنند و زمانی که اتفاق خوبی برای شما میافتد شادیتان را با آنها به اشتراک میگذارید. درمورد دیگران، رابطه را صادقانه ارزیابی کنید تا ببینید آیا این به نفع شما بوده یا به ضرر شماست.
سؤالاتی که باید بپرسید:
- آیا این رابطه آنقدر ارزش دارد که برای حفظش تلاش کنم؟
- آیا دوست دارم این فرد که امروز ملاقات کردم در زندگیام داشته باشم؟ یا تنها به این رابطه عادت کردم؟
- آیا این شخص باعث میشود احساس خوبی نسبت به خودم داشته باشم؟ آیا در کنارش ناراحت هستم؟
- آیا این دوست به صورت رقابتی منفی با من عمل میکند؟
- آیا زمانی که با آنها هستم کسی که هستم را دوست دارم؟ یا بهنظر میرسد بدترین دوست همدیگر هستیم؟
- تا چه حد میتوانم به این شخص اعتماد کنم؟ آیا در صورت نیاز میتوانم روی آنها حساب کنم؟ آیا میتوانم احساسات خود را آزادانه در میان بگذارم؟
- آیا منافع و ارزشهای مشترکی داریم؟ اگر اینطور نیست، آیا من از اختلافات سود میبرم؟
- آیا به همان اندازه که انرژی میگذارم انرژی میگیرم؟
- اگر من به این رابطه كاری را كه شایستۀ آن هستم دادم، آیا این به من سود میرساند و زندگی مرا بهبود میبخشد ؟
پس از پاسخ به برخی از این سؤالات، باید تصویری واضح تر از اینکه این رابطه برای شما مثبت یا منفی است داشته باشید. اگر بنابر باورتان این رابطه دلگرمکننده و مثبت است دور اسم خط بکشید، در غیر این صورت از این نام عبور کنید.
3. بهسمت جلو حرکت کنید
اکنون بیشتر به روابط افرادی که دور اسمشان خط کشیدهاید توجه کنید.
روابط سالم و حمایتی ارزش وقت و انرژی شما را در آنها ایجاد میکند. به آنها زمان و توجه لازم را بدهید.
درمورد اسامیای که حذف شدهاند میتوانید تصمیم بگیرید که گاهی برایشان در تعطیلات کارت ارسال کنید یا اینکه گاهی بهطور اتفاقی آنها را ببینید، رابطهای دوستانه با آنها داشته باشید یا بهطور کامل جدا شوید. اما به آنها اجازه ندهید که استرس و احساسات منفی به زندگی شما اضافه کنند. انرژیتان را برای دوستان حقیقیتان ذخیره کنید.
اگر برخی از نامهای درون لیستتان اعضای خانواده، همکاران، یا افرادی است که حذف یا دوری از آنها دشوار است این مقاله برای برخورد با چنین افرادی به شما کمک میکند و به این صورت استرسهای زندگیتان را کاهش دهید.
انواع و دلایل بحران روانشناختی
در بحث سلامت روان، یک بحران لزوماً به یک وضعیت یا یک واقعۀ آسیبزا اشاره نمیکند، بلکه به عکسالعمل شخص دربرابر یک رویداد اشاره میکند. ممکن است یک فرد عمیقاً تحتتأثیر یک واقعه قرار بگیرد در حالی که نفر دیگر آسیب آنچنان بدی از آن واقعه نبیند.
واژۀ چینی برای بحران تصویری عالی از مؤلفههای یک بحران را نشان میدهد. کلمۀ بحران به زبان چینی با شخصیتهای خطر و فرصت شکل میگیرد. یک بحران مانع، تروما، یا تهدید است، اما فرصتی را برای رشد یا کاهش فراهم میکند.
تعاریف مختلف
چگونه کارشناسان تعاریف مختلفی از بحران ارائه میکنند؟ تعدادی از رویکردها و تعاریف مختلف وجود دارد. بسیاری بر اینکه چگونه شخص با یک اتفاق برخورد میکند بیشتر از خود اتفاق توجه میکنند.
- «زمانی که افراد در شرایط بحرانی بهسر میبرند این بحران مانع رسیدن به اهداف مهم زندگیشان میشود و برای مدتی رفع آن با روشهای معمول غیرممکن است.» (کاپلان، 1961)
- «آشفتگی تعادل در عدم موفقیت رویکرد حل مسئلۀ شخصی که منجر به بینظمی، ناامیدی، غم، سردرگمی، و وحشت میشود.» (لیلیبرگ و کلوککن، 1978)
- «بحرانْ درک یا تجربۀ رویداد یا وضعیتی است که بهعنوان مشکلی غیرقابلتحمل شناخته میشود و از منابع فعلی و مکانیسمهای مقابلهای فرد فراتر میرود.» (جیمز و گیلیلند، 2001)
انواع بحران
ما اغلب از بحران بهعنوان یک فاجعۀ ناگهانی غیرمنتظره، مانند تصادف رانندگی، فاجعۀ طبیعی یا یک واقعۀ فاجعهآمیز دیگر یاد میکنیم. بااینحال، بحرانها میتوانند از نظر نوع و شدت متفاوت باشند.
چند نوع بحران مختلف شامل موارد زیر است:
بحرانهای رشد: بهعنوان بخشی از روند رشدونمو در دورههای مختلف زندگی اتفاق میافتند.
بعضیاوقات، بحران یک بخش قابلپیشبینی از چرخۀ زندگی است؛ مانند بحرانهای شرحشده در مراحل رشد روانی اجتماعی اریکسون.
بحرانهای موقعیتی: بحرانهایی غیرمنتظره و ناگهانی هستند؛ مانند حوادث و بلایای طبیعی. قرارگرفتن در تصادف رانندگی، تجربۀ سیل یا زلزله، یا قربانی جرم فقط چند نوع بحران موقعیتی است.
بحرانهای وجودی منازعات درونی مربوط به مواردی مانند هدف زندگی، جهت، و معنویت است. بحران میانسالی یکی از نمونههای بحرانهایی است که اغلب ریشه در اضطراب وجودی دارد.
یک بحران ممکن است کاملاً آشکار باشد؛ مانند شخصی که شغل خود را از دست میدهد، طلاق میگیرد، یا درگیر نوع دیگری از تصادف میشود. در موارد دیگر، یک بحران شخصی ممکن است کمتر آشکار باشد اما هنوز هم میتواند منجر به تغییرات چشمگیر در رفتار و خلقوخو شود.
انجمن روانشناسی آمریکا اعلام کرده است علائم متداول یک بحران سلامت روان شامل تغییرات چشمگیر در عادتهای خواب، تغییر ناگهانی در خلقوخوی، کنارهگیری از فعالیتهای عادی، کاهش عملکرد در مدرسه یا محل کار، بیتوجهی به بهداشت شخصی، و تغییر وزن است.
سخن آخر
هدف از مشاوره در زمینۀ بحرانْ مقابله با وضعیت فعلی فردی است که با یک بحران مواجه است. اینکه فرد بهطور مداوم در معرض استرس یا تروما باشد میتواند منجر به بیماری روانی شود.
بنابراین، نیاز است مشاوران بحران مهارت و دانش کافی برای کمک به مراجعان در مقابله با موارد استرسزا و آسیبهای موجود داشته باشند. مشاورۀ بحران برای ارائۀ رواندرمانی نیست بلکه درعوض مداخلۀ کوتاهمدت برای کمک به مراجعان در دریافت کمک، پشتیبانی، و رسیدن به ثبات است.
نظر شما در باره موضوع حمایت اجتماعی چیست؟ لطفاً ایدههای خود را درباره حمایت اجتماعی با کاربران ایران مدیر در میان بگذارید.
منبع: