ایران، مدیر خوب میخواهد
استرس کاری به‌راحتی مشخص و قابل شمارش نیست و هربار هم به شکل یکسانی تجربه نمی‌شود. کسانی که دربارۀ این موضوع صحبت نمی‌کنند، فشار و اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند که ممکن است باعث آسیب و از کوره دررفتن شدید و ناگهانی شود. بارها شنیده‌ایم که دوستان و همکاران‌مان گفته‌اند: «من خیلی استرس دارم!» یا حتی خودمان زیرلب این جمله را به زبان آوردیم.
در نمایشنامۀ برجستۀ «مرگ فروشنده» اثر آرتور میلر که در اواخر 1940 نوشته شده، لیندا دربارۀ شوهرش ویلی لومن می‌گوید: «تا مارس، او 36 سال برای این شرکت کار کرده، باعث گسترش مرزهای تجارت آن‌ها شده و حالا در سن پیری، آن‌ها حقوق او را قطع می‌کنند». وقتی اتفاق غیرقابل پیش‌بینی رخ می‌دهد و او از کارش اخراج می‌شود، لومن واکنش نشان می‌دهد.
«جالب است! می‌دانی؟ بعد از این‌همه سال رانندگی در اتوبان و با قطاررفتن و قرار کاری، بعد از این‌همه سال آخرسر، تو بیشتر از آن‌که زنده باشی، مرده محسوب می‌شوی!»
زندگی از هنر تقلید می‌کند
بعد از چند دهه، اکنون استرس کاری و خودکشی با کارزیاد، تبدیل به یک مسئله بسیارجدی شده است. چانگ و دیگران در تجزیه‌وتحلیل بحران مالی آسیا در سال ۱۹۹۷ متوجه شدند که اگرچه تاثیرات اقتصادی در تایلند، اندونزی، کره‌جنوبی و مالزی بسیار شدید است، اما ژاپن بیشترین افزایش نرخ خودکشی را داشته است. ژورنال پزشکی بریتانیا دلایل احتمالی این موضوع را بیان می‌کند. با حذف سیستم سنتی استخدام (با تضمین اشتغال در طول عمر)، درصد ناپایداری اشتغال از 20 درصد در سال 1995 به 34 درصد در سال 2007 رسیده است. حتی برای کارمندانی که کار ثابت دارند، حجم کاری بسیار بالا رفته است. در سال 2000، 28 درصد از کارمندان معمولی ژاپنی در هر هفته ۵۰ + ۴۰ ساعت کار می‌کردند؛ درحالی‌که در نیوزیلند، ایالات‌متحده، استرالیا و بریتانیا، این مقدار ۱۶ تا 21 درصد بوده است.
آمار سازمان بین‌المللی کار نشان می‌دهد، روند فزاینده‌ای در معضل «کاروشی» (مرگ بر اثر کار) و «کاروجی‌ساتسو» ( خودکشی بر اثر کار) در ژاپن وجود دارد.
طبق گفتۀ این سازمان، کاروشی یک اصطلاح اجتماعی – پزشکی برای اشاره به تلفات یا ناتوانی کارکردن به‌خاطر حملات قلبی – عروقی از جمله سکته، بیماری‌های قلبی – عروقی و نارسایی قلبی حاد است که به دلیل فشار کاری سنگین و ساعات کاری طولانی اتفاق می‌افتد. کاروجی‌ساتسو (خودکشی با کار زیاد و شرایط پر استرس کاری) از اواخر دهه ۱۹۸۰ یک مسئله اجتماعی بوده‌است.
در سال 2012، دولت ژاپن به 813 خانواده که توانستند مرگ عزیزان‌شان را به‌نحوی به کار بیشازحد و بیماری ناشی‌ازکار مرتبط نشان دهند (شامل 90 مورد خودکشی)، غرامت پرداخت کرد.
اخیرا روزنامۀ «ژاپن تایمز» گزارش داد: پارلمان ژاپن در سال 2014 قانونی تصویب کرده که طی آن خواستار ایجاد مراکز حمایتی برای پیشگیری و تحقیقات بیشتر دربارۀ کاروشی است.
گسترش شرایط کاری بدون ارتباطات اجتماعی
سزار شلالا، پزشک و صاحب مدرک دکترا و مشاور بهداشت عمومی می‌گوید حوادث مشابهی در چین، کره‌جنوبی و بنگلادش گزارش شده است. در چین در سال 2010 به‌طور تخمینی 600,000 نفر بر اثر کار بیشازحد مرده‌اند. در این مقاله ایران مدیر به دلایل و اثرات استرس کاری می‌پردازد.
چه کسانی در معرض خطرند؟
شواهد گسترده نشان می‌دهد کارگرانی که کنترل کمی بر شرایط کار دارند و حمایت اجتماعی پایینی دارند، درمعرض خطر فزاینده مرگ بر اثر بیماری‌های قلبی – عروقی هستند. اثرات کار بیشازحد و استرس کاری محدود به آقایان نیست. در مطالعات سلامت زنان، یک بررسی مهم شامل 17,000 پژوهشگر حرفه‌ای هاروارد در حوزۀ سلامت زنان، نشان داده زنانی که کار پراسترسی دارند، در مقایسه با همکاران‌شان که شرایط کم‌استرس‌تری را تحمل می‌کنند، 40 درصد بیشتر در معرض افزایش خطر بیماری‌های قلبی هستند. این نتایج در دانمارک و چین تایید شده است.
دلایل استرس کاری
سازمان بین‌المللی کار دلایل احتمالی کاربیش‌از حد یا استرس کاری را این‌گونه بیان می‌کند:
– ساعات کار طولانی و زیاد در تمام شب، دیروقت و تعطیلات
– استرس زیاد ناشی از سرخوردگی و ناتوانی در رسیدن به اهداف سازمانی شرکت
– استعفای اجباری، اخراج و زورگویی در کار؛ برای مثال، کارمندانی که به مدت چندین سال به یک شرکت وفادار بوده‌اند، به‌طور ناگهانی از آن‌ها خواسته می‌شود که به خاطر تعدیل نیرو استعفا دهند.
– رنجش از مدیران میانی که اغلب در این دوراهی‌اند که سیاست بازسازی شرکتی را درنظر بگیرند یا کارمندان وفادار را از خطر اخراج‌شدن و تعدیل حفظ کنند.
اثر استرس کاری
اثر مرگ بر اثر کار بیشازحد تنها در خانواده‌هایی که سرپرست خانوار را ازدست می‌دهند نیست، بلکه صنایع هم با دعاوی حقوقی و رنج ازدست‌دادن بهره‌وری مواجه می‌شوند. در سطح کلی، حتی اقتصاد ملی نیز می‌تواند تحت‌تاثیر قرار گیرد.
راهکارهای مخصوص کارکنان
– ورزش منظم اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد و خواب را بهبود می‌بخشد
– مدیتیشن و آرام‌سازی را تمرین کنید
– برای مدیریت استرس، به دنبال کمک از یک متخصص بهداشت روانی باشید
راهکارهای مخصوص شرکت‌ها
باتوجه به این مسئله که درخواست تقاضاهای بیشازحد از کارکنان مفید نیست، شرکت‌ها باید بهترین شرایط کاری را فراهم کنند. سازمان بین‌المللی کار پیشنهاد می‌کند که:
– کاهش ساعات کاری و کار بیشازحد
– ارائۀ پشتیبانی پزشکی و درمان کافی، از جمله دسترسی به تسهیلات پزشکی مناسب و مکانیسم‌های مشاوره
– ترویج گفتگوی فعال و موثر بین کارکنان و کارفرمایان برای طراحی روال‌های کاری موثر و کارآمد و محیط‌های کاری
راهکارهای مخصوص دولت‌ها
در سطح کلان، باید قوانینی برای افزایش امنیت شغلی و آموزش مهارت‌ها و همچنین مشارکت کارکنان در موضوعاتی که مستقیماً بر آن‌ها تاثیر می‌گذارد، تصویب شود.
کارگرانی که کنترل بهتر و بیشتری روی شغل خود دارند، بهره‌وری بیشتری دارند و کم‌تر از عوامل استرس‌زای شغل خود رنج می‌برند.
سخن آخر
استرس هم مانند افسردگی، کلمه‌ای است که به فرهنگ روزمرۀ ما وارد شده است. امیدوارم در این مقالۀ کوتاه، این موضوع را تاحدی تشریح کرده باشیم که نباید و نمی‌توان استرس کاری را نادیده گرفت. امیدوارم هرچه زودتر، زمینۀ حذف عواملی که مانع از کمک خواستن افراد و حمایتی که نیاز دارند می‌شود، میسر شود.
آیا شما هم در محیط کاری خود دچار استرس می‌شوید؟ برای مبارزه با استرس چه پیشنهادهایی دارید؟ لطفا نظرات خود را با ما و کاربران ایران مدیر به اشتراک بگذارید.
منبع:
