ایران، مدیر خوب میخواهد
حالات چهره شما بدون آنکه خودتان بدانید، تأثیر شگرفی بر روی دیگران می‌گذارد. در این مقاله از سری مقالات توسعه فردی مربوط به گفت‌وگوی اثربخش، به سومین اصل از اصول نه‌گانه رفتاری می‌پردازیم.
بسیاری از افراد وقتی تصویر خود را می‌بینند یا از دیگران بازخورد می‌گیرند، هرگز باور نمی‌کنند که چهره درون عکس متعلق به آن‌ها باشد. چراکه چهره و حالت آن کاملاً متضاد با احساسی بوده است که در آن زمان داشته‌اند.
وقتی نظر دیگران را در مورد خود می‌پرسند، شگفت‌زده می‌شوند، درحالی‌که این افراد خودشان را بسیار صمیمی و مهربان می‌دانند، اما دیگران آن‌ها را نچسب و بدعنق می‌دانند. به‌راستی چرا افراد باید تا این حد برداشتشان متضاد باشد و چنین قضاوتی کنند؟
خبر بد این است که بر مبنای همین قضاوت‌هاست که افراد مراوداتشان با شما را تنظیم می‌کنند و بر این اساس قضاوت می‌کنند که آیا شما فردی خوب و مثبت و سازنده هستید و می‌بایست به شما نزدیک شد یا اینکه فردی منفی و کم انرژی هستید که می‌بایست تا می‌توان از شما فاصله گرفت.
ایران مدیر در سومین مقاله از مجموعه «چگونگی داشتن گفت‌وگویی اثربخش»، شما را یاری می‌کند تا حالات چهره خود را بشناسید و آن را مدیریت کنید. همچنین در مورد لبخند اثربخش و تفاوت آن با یک لبخند بی‌اثر و تصنعی بحث و گفت‌وگو خواهیم نمود.
وقتی صحبت از لبخند زدن و چهره گرم و صمیمی می‌شود، معمولاً همه ما تصور می‌کنیم که همیشه لبخند می‌زنیم و فراتر از آن اینکه لبخندهای ما نافذ و طبیعی است اما در عمل چندان این روایت ما از واقعیت درست نیست. بسیاری از ما نادانسته هنگامی‌که غرق در کار می‌شویم حالتی به خود می‌گیریم که ازنظر دیگران، حالتی صمیمی نیست و حالتی تهاجمی است.
بسیاری از متخصصان نظیر برنامه نویسان، تحلیل گران ارشد، نویسندگان و مدیران و کارمندان در زمان کار و استفاده از قوای فکری حالتی به خود می‌گیرند که مانع از ایجاد یک گفت‌وگوی صمیمانه با سایرین می‌شود.
به‌صورت کلی سه دسته‌بندی در مورد حالات چهره و لبخند افراد وجود دارد. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که تقریباً یک‌سوم افراد در محیط کار، به‌صورت طبیعی و واقعی روی خوش دارند و لبخند بر چهره دارند. به عبارتی هم لبخند می‌زنند و خودشان از لبخند خود آگاهی دارند.
دسته دوم تمایل دارند تا حالت طبیعی چهره خود را حفظ کنند، حالت چهره این افراد با توجه به احساس و حالی که در آن زمان دارند، به‌سادگی و روانی از حالتی جدی به حالتی احساساتی و خندان تبدیل می‌شود.
دسته سوم افرادی هستند که همواره چهره جدی و خشن دارند و فرقی نمی‌کند که فکر کنند در حال خندیدن هستند و یا در حال اخم کردن، چهره آن‌ها در همه حال خشمگین و عبوس است.
افرادی که می‌توانند لبخند بزنند، تمایزی چشم‌گیر نسبت به سایرین دارند. یک‌بار دیگر به دسته‌بندی بالا نگاه کنید و پرسش‌های زیر را پاسخ دهید:
• آیا زمانی که تحت‌فشار کاری هستید، چهره‌ای وحشتناک به خود می‌گیرید و بی‌احساس مشغول به کار می‌شوید؟
• آیا هنگام صحبت با تلفن، لبخند بر لب دارید یا اینکه با اخم صحبت می‌کنید؟
• آیا در شرایطی که تحت‌فشار هستید، دیگران جرأت نمی‌کنند به شما نزدیک شوند؟
• آیا به‌سرعت بعد از شنیدن یک لطیفه لبخند می‌زنید و یا با کمی مکث لبخند می‌زنید؟
اگر پاسخ شما به سؤالات بالا در سمت اخم و ناراحتی است، شما نیاز به بازبینی در حالات چهره خود دارید. همان‌طور که گفتم، اگر به‌سرعت با شنیدن هر لطیفه یا داستان خنده‌داری، در جمع لبخند می‌زنید، باید بدانید که شما ارزش لبخند خود را پایین آورده‌اید. لبخند شما ارزشمند است و باید درست و حساب‌شده از آن استفاده کنید. در زیر توصیه‌هایی برای لبخند بهتر ارائه می‌شود.
نکاتی در مورد لبخند زدن و حالات چهره که باید جدی بگیرید
شخصیت خود را بشناسید
برخی افراد ذاتاً پرانرژی و بانشاط هستند و حالات چهره و بدنشان این انرژی و نشاط را نمایان می‌سازد. اگر شما از این دسته افراد پرانرژی نیستید، مشکلی نیست؛ اما مشکل ازآنجا شروع خواهد شد که شما به دنبال نقش بازی کردن باشید و باید دانست که ماهرترین بازیگران نیز مشتشان رو خواهند شد و اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
بهتر است حالات و خلق‌وخوی خود را بشناسید و آنگاه متناسب با آن، بهترین و صمیمی‌ترین حالت را به نمایش گذارید. اگر همیشه فردی اخمو و کم‌حرف بوده‌اید، اضافه کردن کمی لبخند تصنعی و حرکات پرشتاب دست، نه‌تنها به شما کمکی نمی‌کند، بلکه مخاطب آگاه را نیز از شما دور می‌سازد.
لبخند بزنید و نه پوزخند
لبخند واقعی و اصیل بین 3 تا 5 ثانیه طول می‌کشد. در طی این مدت دهان باز می‌شود و گونه‌ها به سمت چشم‌ها بالا می‌روند و در صورت چروک می‌افتد. چنین لبخندی را نمی‌توان کپی کرد. احساس لبخند باید از درون شما بیاید تا لبخندی حقیقی ارائه دهید.
اگر تنها دهان خود را اندکی باز می‌کنید و خیلی کوتاه دندان‌های خود را نمایان می‌سازید، چنین کاری لبخند نیست، یا حداقل از سوی مخاطبین شما، لبخند برداشت نمی‌شود. در مقابل برداشتی که از این عمل شما می‌شود، پوزخند و تمسخر می‌شود.
عادات خود را بشناسید
سعی کنید زمانی که تحت‌فشار عصبی هستید و پشت لب‌تاپتان دیوانه‌وار مشغول فکر کردن هستید، به چهره خود نظری بیندازید… آیا عضلات چهره‌تان درهم‌رفته و منقبض‌شده؟ آیا دندان‌هایتان را با فشار بر روی یکدیگر قرار داده‌اید؟
در جلسات مصاحبه شغلی استخدامی یا مذاکرات دیگر، آیا پوزخندی تصنعی بر روی لبانتان جاری می‌سازید تا نشان دهید که اعتماد به نفس بالایی دارید؟ تمامی این عادات می‌توانند اثرگذاری شما را کم کنند و مانع از گفت‌وگوی اثربخش شوند.
افراط نکنید
برخی از افراد نگران افراط خود هستند و اینکه لبخند زدن و چهره مثبتی به خود گرفتن می‌تواند جنبه‌ای منفی ایجاد کند. باید توجه داشته باشید که انرژی مثبت و داشتنی لبخندی مثبت هیچ‌گونه افراطی به‌حساب نمی‌آید. منتهی می‌بایست موقعیت‌ها و شرایط افراد را درک نمود و با توجه به موقعیت واکنش نشان داد. در زمان‌هایی که با مافوق خود در حال گفت‌وگو هستید و یا زمان‌هایی که با افرادی که برای نخستین بار ملاقات نموده‌اید، می‌بایست انرژی مثبت خود را مدیریت کنید.
در برخورد با مافوق لبخند زیاد به معنی جدی نگرفتن سخنان وی هست. اگر در زمان پایان گفت‌وگو، انرژی خود را معطوف به لبخندی تأییدکننده کنید، به صورتی که سخنان رئیستان را تأیید کنید، می‌توانید نتیجه مثبت بگیرید.
همچنین در برخورد با افراد غریبه یا افرادی که به‌تازگی با آن‌ها آشنا شده‌اید، مؤثرترین زمان برای لبخند زدن، برخورد اول شماست و لبخندهای بعدازاین زمان، تنها حس عدم امنیت را در فرد ایجاد می‌کند. البته همه‌چیز بستگی به موقعیت دارد.
لبخند با وقفه، ایجادکننده اعتبار
ممکن است برای برخی سؤال پیش بیاید که چگونه می‌توان هم‌زمان با لبخند زدن، پرستیژ و اعتبار خود را نیز حفظ کنیم. معمولاً در بسیاری از فرهنگ‌ها ازجمله فرهنگ ما، لبخند زدن و خندیدن زیاد، امری ناروا تعبیر می‌شود که کاریزمای شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اما راهکار چیست؟ از یک طرف لبخند زدن تأثیرات شگفت‌آوری بر مخاطب دارد و از طرف دیگر می‌تواند کاریزمای شما را به خطر بیندازد.
بهترین راهکار لبخند زدن با طمأنینه است. بدین معنی که در زمان لبخند زدن دو تا سه ثانیه توقف کنید و سپس لبخند بزنید. این کار را انجام دهید تا تأثیر آن را ببینید.
تعدادی تمرین برای تقویت مهارت
در ادامه تعدادی تمرین معرفی می‌شود که به شما برای بهبود و کنترل حالات چهره و آگاهی از آن کمک بسیاری می‌کند.
نقش بازی کنید
سعی کنید در میان سخنرانان یا چهره‌های سیاسی و فرهنگی که شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند یکی را انتخاب کرده و او را سرمشق خود قرار دهید. ببینید هنگام صحبت چگونه انرژی خود را از طریق دستان و حالات چهره خود نشان می‌دهد. هر زمانی که در موقعیتی بودید که نیاز به صحبت و سخنرانی و مراوده داشتید خیلی راحت از خود بپرسید:
الگوی انتخابی من در این حالت چگونه رفتار می‌کرد؟ و چگونه رفتار نمی‌کرد؟
می‌توانید این سؤال را ملکه ذهن خود کنید و هر جا که پاسخی نیافتید، به فیلم‌ها و سخنرانی‌های وی نگاه کنید. بر اساس اصل آیینه‌ای مغز، ذهن ما با دیدن موارد مشابه، به همان طریق رفتار می‌کند.
تلویزیون را بدون صدا تماشا کنید
یکی از فیلم‌هایی که در دوره‌های آموزش زبان بدن مورد تحلیل قرار می‌دهم، فیلم 12 مرد خشمگین است. در این فیلم تمام اتفاقات در یک اتاق و گرد یک میز رخ می‌دهد و بااین‌وجود فیلم سرشار از ویژگی‌ها و جذابیت‌های رفتاری است. بنابراین یکی از بهترین منابع برای یادگیری اصول و فنون تأثیرگذاری دیدن این فیلم و تحلیل آن هست.
شما باید این فیلم را به مدت 5 دقیقه بدون صدا نگاه کنید و سعی کنید از حالات چهره و توجه به اصول رفتاری، به نیات و نظرات شخصیت‌ها پی ببرید.
سپس فیلم را با صدا تماشا کنید و آنگاه ببینید بین پیش‌فرض‌های شما و داستان فیلم تا چه میزان تطابق وجود دارد. انجام مکرر این تمرین به شما توجه به‌صورت افراد و حالات و احساسات آنان را آموزش می‌دهد و آن را به یک عادت تبدیل می‌کند. اگر این تمرین را به‌صورت مرتب انجام دهید، احتمالاً از تأثیراتی که بر شما خواهد گذاشت شگفت‌زده خواهید شد.
لبخند زدن را تمرین کنید
این تمرین شامل دو بخش است. یکی فیلم گرفتن از خودتان و لبخند زدن. برای این کار به یک خاطره خوب یا موقعیت خاطره‌انگیز فکر کنید و آنگاه به همراه حس خوبی که دارید از صمیم قلب لبخند بزنید.
حال یک بار با خود به حس حسادت و تمسخر بیندیشید و سعی کنید دوباره لبخند بزنید. مجموعه لبخندهای خود را با یکدیگر مقایسه کنید. هدف از این تمرین درک تأثیر احساسات درونی بر کیفیت حالات چهره و صورت شما و توانایی تأثیرگذاری از طریق لبخند است.
در بخش دوم تمرین که می‌بایست دو نفرِ انجام شود، سعی کنید یک بار بلافاصله بخندید و یک بار با اندکی مکث و تأمل و آنگاه نظر فرد مقابلتان را جویا شوید. سپس جای خود را تغییر داده و مجدداً تمرین را انجام دهید. آیا لبخند توأمان با مکث، حس بهتری به مخاطب نمی‌دهد؟
فهرست اهداف شخصی در این زمینه
این بخش را جدی بگیرید چراکه تأثیر به سزایی در یادگیری شما دارد. با توجه به موارد مطرح‌شده در مورد حالات چهره و لبخند، 3 مورد از عاداتی که مایل به ترک آن‌ها هستید را برای خود مشخص کنید.
عادت اول:
عادت دوم:
عادت سوم:
سپس بنویسید که چه برنامه تمرینی برای اصلاح، تقویت یا تغییر عادت دارید:
برنامه اصلاحی 1:
برنامه اصلاحی 2:
برنامه اصلاحی 3:
و در مقابل هر برنامه اصلاحی، زمان‌هایی که برای انجام آن تمرینات، در نظر گرفته‌اید را مشخص کنید.
سخن آخر
در زمانه‌ای که مملو از ناامیدی و افسردگی است، یک لبخند عمیق می‌تواند تأثیر مثبتی بر روی خودمان و اطرافیانمان داشته باشد. وقتی در محیط اداری و کاری همه چهره‌ها بدون انرژی و همراه با اخم هستند، صورت پرانرژی شما می‌تواند عاملی برای تمایز و جذب دیگران به سمت شما باشد. در این مقاله درباره لبخند زدن و حالات چهره به‌عنوان سومین اصل از اصول 9 گانه مهارت‌های رفتاری برای داشتن گفت‌وگویی مؤثر، بحث کردیم.
به نظر شما لبخند زدن و داشتن انرژی مثبت جه تأثیری بر دیگران دارد؟ آیا می‌توان گفت لبخند زدن در همه‌جا کارساز است و یا برعکس، می‌بایست با تفکر و تأمل بیشتری از لبخند و چهره پرانرژی استفاده کرد؟ تجارب خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید. آیا شما مجموعه مقالات اخیر ما در مورد چگونگی داشتن گفت‌وگویی مؤثر را مطالعه نمودید؟ این مقالات در مورد 9 کد رفتاری با عناوین ارتباط چشمی، نحوه ایستادن، شناخت خود، لباس پوشیدن، فن بیان و سخنوری، مهارت کلامی، جلب توجه مخاطب و شوخ طبعی است.
منبع:
How to Communicate Effectively
How to Talk to Anyone: 92 Little Tricks for Big Success in Relationships
