ایران، مدیر خوب میخواهد
شوخ طبعی و طنز مهارتی مهم است. هیچ‌کس از رسمیت بیش‌ازحد خوشش نمی‌آید. جلسات رسمی، کلاس‌های درس خشک و جدی، مدیری که هرگز با کسی شوخی نمی‌کند، سرپرستی که تابه‌حال کسی خنده‌اش را ندیده است، همسری که شوخ‌طبع نیست و…، همگی یک ویژگی مشترک دارند؛ آن‌ها خسته‌کننده و عذاب‌آور هستند.
تصور کنید که قرار هست به مسافرتی بروید که می‌توانید هم‌نشین خود را انتخاب کنید و دو گزینه دارید:
نفر اول فردی است که در طول مسیر خشک و جدی در کنار شما می‌نشیند و تا آخر مسیر با همین رویه ادامه می‌دهد.
نفر دوم، از شروع مسیر با داستان‌ها و لطیفه‌های سرگرم‌کننده‌اش شما را می‌خنداند و سرگرم می‌سازد و کاری می‌کند تا رنج سفر را حس نکنید.
اگر پاسخ شما نفر اول است، این مقاله به درد شما نمی‌خورد، اما اگر معتقدید که شوخ طبعی مهارت مهم و اثرگذار و درعین‌حال مبهمی است، این مقاله می‌تواند به شما در جهت تقویت این مهارت شوخ طبعی و افزایش قدرت طنزپردازی به شما کمک کند.
ایران مدیر در این مقاله که هشتمین مقاله از مجموعه مقالات توسعه فردی و چگونگی داشتن گفت‌وگویی مؤثر است، کاربرد شوخ طبعی و طنزپردازی را برای داشتن گفت‌وگویی بهتر تشریح می‌کند. با به کار بستن آموزه‌های مطرح‌شده در این مقاله، شما قادر خواهید بود تا فاصله خود میان مخاطب خود را کم کنید و به‌اصطلاح گارد طرف مقابل را زودتر بازکنید.
طنز یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی هست که یک فرد نافذ و اثرگذار می‌بایست داشته باشد. سخنرانی‌های مراسم بسیار رسمی جهان، مثل نطق رهبران در سازمان ملل را در نظر بگیرید. رهبرانی که در عین رسمیت و جدی بودن، به‌درستی از طنز و لطیفه پردازی استفاده می‌کنند، نسبت به سایرین از استقبال بیشتری برخوردار می‌شوند.
اساتید دانشگاهی که در حین رسمیت و جدی بودن، می‌دانند که در چه جاهایی باید شوخ‌طبع باشند و دانشجویان را بخنداند، نفوذ بسیار بیشتری در دل مخاطبین باز می‌کنند و درنهایت در جمع دوستانتان، دوستی باحال‌تر و کول (cool) لقب می‌گیرد که بتواند به‌خوبی جمع را شاد کند و شوخی کند.
نکته بسیار مهم این است که طنز و شوخ طبعی مهارتی مبهم است. به عبارتی خلق یک شوخی مؤثر تقریباً نیاز به مهارتی بالا دارد. برای اینکه بدانید مهارت شما درزمینه طنزپردازی و خلق یک شوخی مناسب و معطوف به هدف چقدر است، سؤالات و گزاره‌های زیر را در نظر بگیرید و به آن‌ها پاسخ بله یا خیر بدهید.
لطفاً حتماً تمریناتی که در این مقالات گفته‌شده است؛ ازجمله پاسخگویی به سؤالات را، جدی بگیرید و آن‌ها را انجام دهید. این بخش نقش بسیار پررنگی در جا انداختن مطلب در ذهن شما دارد.
• آیا شما شوخ‌طبع هستید؟ آیا به خودتان هم گاهی اوقات می‌خندید؟
• آیا می‌دانید چند درصد از افراد می‌توانند خوب لطیفه بگویند؟
• آیا زمانی که در جمعی هستید، افراد میل دارند که بخندند؟
• آیا می‌دانید که چه چیزی منجر به خنده هر یک از دوستانتان می‌شود؟
• آیا در هفته گذشته، بیش از دو لطیفه تعریف کرده‌اید؟
اگر به اکثر موارد بالا پاسخ مثبت دادید، شما فردی شاد هستید که می‌توانید از طریق طنزپردازی، با مخاطبین خود ارتباط برقرار کنید اما این خطر وجود دارد که دچار لودگی و زیاده‌روی در شوخی شوید و کاریزمای خود را زایل کنید و آن را از بین ببرید. در مقابل اگر پاسخ شما به موارد مطرح‌شده، در اکثر سؤالات خیر است، به‌احتمال‌زیاد از شوخی کردن فراری هستید و شوخی را در هر سطحی موجب لودگی می‌دانید. این امکان هم هست که شوخی‌هایی که انجام می‌دهید با عدم درک از سوی شنوندگان و یا رنجش سایرین همراه باشد.
در ادامه این مقاله به شما اصولی را آموزش خواهیم داد که به کمک آن می‌توانید با استفاده از طنز و شوخی، فاصله میان خود و مخاطبین را کاهش داده و بتوانید گفت‌وگویی مؤثر داشته باشید. شما خواهید آموخت که به طنز به‌عنوان وسیله آگاهانه جهت کاربرد در ارتباطات خویش استفاده نمایید.
نکاتی در مورد طنز و شوخ طبعی که باید جدی بگیرید
لطفاً لطیفه نگویید
آیا شما خود را فردی شوخ‌طبع می‌دانید؟ برخلاف سایر مهارت‌هایی که بر اهمیت خودباوری و نادیده گرفتن نظرات دیگران تأکید می‌شود، مهارت لطیفه‌گویی و شوخ طبعی ، کاملاً به نظر دیگران وابسته است و این نظر دیگران و میزان لبخند آن‌هاست که هنر و قدرت طنزپردازی شما را مشخص می‌کند.
تقریباً از هر صد نفر فقط یک نفر می‌تواند خوب لطیفه بگوید اما ده برابر این تعداد خود را طنزپردازان ماهر و چیره‌دست می‌داند. با توجه به اینکه شما هم ممکن است جز یکی از این افراد اخیر باشید (که خود را استاد شوخ طبعی می‌دانند)، سعی کنید در جمع‌های رسمی و خشک، به‌هیچ‌وجه شوخی نکنید مگر آنکه کاملاً از مؤثر بودن لطیفه و موردی که قصد اشاره به آن را دارید، مطمئن باشید.
داستان و اتفاقات بامزه بگویید
ما از طریق طنز و بیان اشتباهات شخصی خود در قالب خنده و شوخی، خود را تا میزانی آسیب‌پذیر نشان می‌دهیم و به افراد مقابلمان نشان می‌دهیم که ما دارای خوی انسانی هستم و به همین دلیل افراد به ما نزدیک می‌شوند. برای این کار افراد اشتباهاتی که در طول روز مرتکب شده‌اند را می‌توانند در قالب طنز و با لحنی خنده‌دار تعریف کنند.
مورد بالا، در حد استفاده طبیعی و معتدل، خوب و منطقی است و واقعاً جواب می‌دهد؛ اما بیان بیش‌ازحد اشتباهات شما در قالب طنز و شوخی، نوعی تخریب شخصی است که شما را در چشم دیگران کوچک می‌کند و برداشتشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. حد افراطی این قضیه تحقیر خود برای خنداندن دیگران است. اگر شما از این عارضه رنج می‌برید، سعی کنید در یک ماه آینده هیچ‌گونه لطیفه‌ای تعریف نکنید و حتی کمتر بخندید. چنین کاری به‌مرور زمان کاریزمای ازدست‌رفته شما را بازمی‌گرداند.
حدومرزها را رعایت کنید
یکی از مشکلاتی که اغلب افراد شوخ‌طبع از آن نالان هستند این است که دیگران شوخ طبعی آن‌ها را درک نمی‌کنند و زود رنجیده می‌شوند. اگر شما به میزان زیادی جملات «این شوخی بود، چرا ناراحت شدی؟» یا «شوخی کردم و منظوری نداشتم» و موارد مشابه را بیان می‌کنید، پس باید بدانید که در شوخی‌هایتان زیاده‌روی می‌کنید.
علت دیگری که شما این جملات را می‌شنوید این است که شما خشم‌ها، حسادت‌ها و کینه‌های شخصی خود را در قالب طنز و شوخی بروز می‌دهید و آن‌ها را آزاد می‌کنید. با این رویکرد شما هم خشم خود را بر سر دیگران خالی کرده‌اید و هم در صورت اعتراض با جملات بالا، خود را توجیه می‌کنید.
چنین رویه‌ای در بلندمدت نه‌تنها منجر به افزایش نفوذ شخصی شما نمی‌شود، بلکه شما را فردی طعنه‌زن و کینه‌ای نشان می‌دهد که دیگران از دست شما ناراحت و پراکنده می‌شوند. علت آنکه طنزپردازی مهارتی مبهم هست هم همین نکته است.
خوش‌رو باشید
همان‌طور که در مقاله قبلی آموختیم، برخورد اول و تأثیر نخستینی که شما ایجاد می‌کنید، می‌تواند تمام ذهن مخاطب را درگیر سازد و برداشت‌های وی از شما را تحت تأثیر قرارداد. خوش‌رویی و شوخ طبعی یکی از عواملی هست که می‌تواند به شما برای ایجاد یک تأثیر اولیه غنی، کمک نماید.
سعی کنید برای افراد مختلفی که با آن‌ها سروکار دارید و با توجه به علایق آن‌ها، تعدادی شوخی و لطیفه کوچک و مختصر دم دست داشته باشید تا بتوانید مخاطبین خود را در همان ابتدا، زمانی که نمی‌توان مستقیم به سراغ اصل مطلب رفت، تحت تأثیر قرار دهید.
شوخ طبعی به‌عنوان یک روش آموزشی
طنز باعث می‌شود که ما هم‌زمان هر دو نیم‌کره چپ و راست مغزمان فعال و درگیر باشد. در این حالت جنبه‌های منطقی و عاطفی ذهن ما هر دو با قدرت فعال هستند و بنابراین پیام‌های مختلف را به بهترین نحو دریافت می‌کنیم.
اساتید و سخنورانی که سعی می‌کنند جو شادی را برای مخاطبین و شاگردان خود ایجاد کنند، معمولاً محبوب‌تر هستند و تلاش کمتری برای آموزش شاگردان صرف می‌کنند. درواقع آن‌ها از راه غیرمستقیم به اثربخشی آموزش خود کمک کنند و محبوب‌تر می‌شوند.
لبخند، تنها چیزی که هزینه ندارد
اگر شما شوخ‌طبع باشید و به دیگران، نعت شاد بودن و لبخند زدن را هدیه بدهید، می‌توانید جایگاه مستحکمی در ذهن آن‌ها بیابید. با حفظ و رعایت ملاحظاتی که شما را از زیاده‌روی در خنداندن افراد بازمی‌داشت، سعی کنید حامل انرژی مثبت باشید و با شوخی، انرژی مثبت خود را به دیگران منتقل کنید.
تعدادی تمرین برای تقویت مهارت شوخ طبعی
در این قسمت تعدادی تمرین معرفی می‌گردد که با انجام آن‌ها می‌توانید مهارت‌های طنزپردازی خود را بهبود ببخشید و یا در مورد برخی از افراد، آن‌ها را کاهش دهید!
خودآگاهی
در مورد خنده خود فکر کنید. آیا خنده شما حالتی مسری دارد و از ته دل می‌خندید و یا بالعکس، به حالتی سطحی، تنها پوزخند می‌زنید؟ از دیگران بخواهید تا در مورد شما نظر دهند و بگویند چه میزان شوخ‌طبع و شاد هستید. توجه داشته باشید که شما نمی‌توانید با چهره‌ای که همواره عبوس است، شوخی کنید و از دیگران توقع شاد شدن داشته باشید!
تمرین کنید
سعی کنید یک یا چند نفر از دوستانتان را آگاهانه بخندانید. در این حالت می‌توانید به‌صورت آگاهانه مهارت‌های خود را محک بزنید و از دیگران بازخورد بگیرید. حالت پیشرفته‌تر این کار این است که به دنبال مطالب خنده‌دار در موارد کاملاً جدی باشید. چنانچه در این مهارت خبره شوید، می‌توانید در هر موقعیتی عاملی برای خندیدن پیدا کنید و مخاطبان خود را جذب خود نمایید.
برای مثال به این فکر کنید که در تئوری‌های مدیریت چه مطلب خنده‌داری می‌توان پیدا کرد یا در فیزیک کوانتوم؟! به عبارتی سعی کنید به‌صورت آگاهانه «مضحک» فکر کنید. انجام این تمرین و شوخی گرفتن موارد جدی، می‌تواند تأثیر بسیار زیادی ایجاد نماید.
از دیگران تقلید کنید
همه ما با افرادی آشنا هستیم که در جمع محبوب و دوست‌داشتنی هستند و دیگران دوست دارند تا در کنار آن‌ها باشند. علت این امر تا حدودی به متفاوت بودن آن‌ها و خلق‌وخوی آن‌ها بازمی‌گردد. این افراد معمولاً طنزپرداز یا کمدین حرفه‌ای نیستند اما می‌توانند شادی را به اطرافیان منتقل کنند. آن‌ها را در نظر بگیرید و سعی کنید آگاهانه عادات آن‌ها را به‌صورت آزمایشی به کار ببرید. سپس عاداتی از آن‌ها که با منش و شخصیت شما مطابقت دارد و همچنین از سوی دیگران پذیرفته‌شده است را برای خود نگه‌دارید و بقیه را دور بریزید!
فهرست اهداف شخصی در زمینه شوخ طبعی
هرچند این مقاله در مورد شوخ طبعی بود اما بهتر است این بخش را جدی بگیرید چراکه تأثیر به سزایی در یادگیری شما دارد. با توجه به موارد مطرح‌شده در مورد حالات چهره و لبخند، 3 مورد از عاداتی که مایل به ترک آن‌ها هستید را برای خود مشخص کنید.
عادت اول:
عادت دوم:
عادت سوم:
سپس بنویسید که چه برنامه تمرینی برای اصلاح، تقویت یا تغییر هر یک دارید:
برنامه اصلاحی 1:
برنامه اصلاحی 2:
برنامه اصلاحی 3:
و در مقابل هر برنامه اصلاحی، زمان‌هایی که برای انجام آن تمرینات، در نظر گرفته‌اید را مشخص کنید.
سخن آخر
همه ما دوست داریم افرادی شیرین‌زبان و شوخ طبعی باشیم اما در عمل تنها موجب رنجش سایرین می‌شویم یا با زیاده‌روی، خود را تحقیر می‌کنیم. در این مقاله در مورد شوخ طبعی و مواردی که در رابطه با شوخ طبعی می‌بایست مدنظر قرار دهید صحبت کردیم.
شوخ طبعی مهارتی است که می‌توان با تمرین آن را تقویت کرد. شما در زندگی روزمره خود جذب چه کسانی می‌شوید؟ آیا جذب افراد خشک و بداخلاق می‌شوید یا جذب افرادی می‌شوید که شاد و خوش‌رو هستند و لبخند را به شما هدیه می‌دهند؟ به نظر شما شوخی کردن تا چه حدی طبیعی است و تا چه حدی صرفاً عاملی برای خدشه‌دار کردن کاریزمای شخصی و قدرت نفوذ فرد است؟
آیا شما مجموعه مقالات اخیر ما در مورد چگونگی داشتن گفت‌وگویی مؤثر را مطالعه نمودید؟ این مقالات در مورد 9 کد رفتاری با عناوین ارتباط چشمی، نحوه ایستادن، حالات چهره، لباس پوشیدن، فن بیان و سخنوری، مهارت کلامی، جلب توجه مخاطب و شناخت خود است.
منبع:
How to Communicate Effectively
